İstanbul Tüp Bebek ve Kadın Sağlığı Merkezi Kadın-Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Aret Kamar, ilaçsız tüp bebek yöntemi hakkında merak edilenleri sizler için cevapladı.

Yumurta Sayısı Az Olan Kadınlara Doğal Tedavi Yapılıyor

İlaçsız tüp bebek nedir? Diğer tüp bebek uygulamalarından nasıl bir farkı vardır?

‘‘Tüp bebek yöntemi, vücut içerisinde herhangi bir sebeple buluşamayan yumurta ve spermin laboratuvar ortamında buluşturulması; embriyo oluşmaya başladıktan sonra da rahmin içine yerleştirilmesidir. Klasik tüp bebek tedavisinde, kadının adetinin 2. 3. ya da 4. günü iğnelere başlanır. Birçok yumurta çıksın diye bir çaba vardır. O birçok yumurtadan genellikle buna bağlı olarak bir sürü embriyo seçme şansı gelir. Ve iyi olan embriyolar rahmin içerisine yerleştirilir. İyi gözüken embriyolar da bir sonraki denemelerde kullanılması için dondurulup saklanır. Ama herkes bu tedaviye uygun değildir. Çünkü bugün artık tedaviye başvuran hastaların bir kısmında kadınların yumurta sayısı, erkeklerinde de sperm sayısının azaldığı görülmektedir. Bunun çevresel faktörlerden beslenmeye, kilodan strese kadar birçok nedeni vardır. Tüp bebek tedavisinde hedef, daha çok yumurtanın ve embriyonun olmasıdır. Bunun için iğne tedavisi yapılır. İğne tedavisi hem eziyetli, hem de masraflıdır. Neredeyse tüp bebek tedavisinin yarısı kadar, bir iğne masrafı olur. Ayrıca kadının yumurtalık kapasitesi, bize çok yumurta veremeyecekse bu iğneleri kullanmak pek mantıklı değildir. Dolayısıyla yumurta sayısı az olan kadınlara doğal tedavi yapılmaya başlanmıştır. Etken maddesi klomifen sitrat olan, piyasada çok ucuza satılan bir hapla, özellikle yumurtası az olan kadınlarda, çok daha sağlıklı yumurtalar elde edilmektedir. Hemen hemen iğneler kadar etkili olan doğal tedavi yumurtayı yavaş yavaş büyüttüğü için, çok daha güzel, çok daha rahat ve ‘iptal’ ihtimalinin mümkün olduğu kadar azaltan bir yumurta gelir. Bir ya da iki yumurta da olsa, eğer güzel bir yumurta ise tüp bebek tedavisi yapılır ve gebelik elde edilir. Hepimiz bir yumurtadan olduğumuza göre, tüp bebek tedavisi de bir yumurta ile bile başarılabilir.’’

İlaçsız tüp bebek yöntemi daha çok kimlere önerilir?

‘‘İlaçsız tüp bebek yöntemi önce yumurtası az olan kadınlara uygulanır. Eğer iğne ile çok yumurta alınamayacaksa, hem daha az eziyetli hem daha az masraflı olan ilaçsız yönteme geçilir. Az yumurta da gelse kadın onunla hamile bırakılabilir. Ayrıca iğne tedavisinde bazı kadınların yumurtalarının kalitesi düşük gelir ve bu döllenme oranına ve embriyo kalitesine yansır. Dolayısı ile iğne tedavisi, yumurtalığı zorlayan bir tedavidir.’’

Kadın Ciddi Risklerden de Korunmuş Oluyor

Çikolata kisti ya da polikistik over sendromu gibi problemlerin olması, ilaçsız tüp bebek yöntemi için bir seçenek olabilir mi?

‘‘Çikolata kisti ya da polikistik over sendromu gibi problemlerin olması ilaçsız tüp bebek tedavisi için bir seçenek olabilir. Çünkü Polikistik Over’de, tedavi komplikasyonlarından bir tanesi, kadının çok yumurtası çıktığı için, karnında sıvı birikmesi ve yoğun bakımı dahi gerektirebilecek ciddi problemlerin oluşmasıdır. Eğer kadının yumurtalığı haplara güzel cevap veriyorsa, kadın Polikistik Over sendromundan korunmaya çalışılır; az yumurta ile gebe bırakalım denilir. Polikistik over’de kadının yumurtalığında bol yumurta vardır; ama o yumurtalık normal zamanda düzgün yumurta vermez. Bu yüzden kadın hamile kalamaz. Bol yumurta varsa genellikle düşük bir iğne dozu seçilip, bol bol yumurta üretilir ve bol bol da embriyo yapılır. Ama onlarda hiperstimülasyon sendromundan korunmak için yumurta toplanıp embriyolar yapılır; onlar da dondurulup saklanır ve kadının biraz rahatlaması beklenir. Bir, iki ay sonra transfere başlanır. Böylece kadın ciddi risklerden korunmuş olunur.’’

Yöntem Her Kadına Uygulanabilir Mi?

İlaçsız tüp bebek yöntemine doğal tüp bebek yöntemi de denilebilir mi?

‘‘İlaçsız tüp bebek de doğal tüp bebek de denilmektedir. Normalde kadının yumurtalığı ayda bir tane yumurta üretmek üzere programlıdır. Eğer öyle olmasaydı, herkes her ay normal hayatına devam ederken; ikizler, üçüzler, dördüzler olabilirdi. Yumurtalıkta bir tane yumurta büyümeye başladığında, diğer yumurtaların büyümesini engeller. Böylece kadın her ay sadece bir tane yumurta atar vaziyete gelir. Gerek haplar, gerek iğneler yumurtalıktaki bu mekanizmayı kırarlar. O mekanizma kırıldığında da yumurtalığın rezervi kadar yumurta büyütülebilir. Az yumurtası olanlarda, az yumurta büyütmenin yolları bulunur. Çok yumurtası olanlarda, çok yumurtanın avantajları kullanılmaya çalışılır. Yumurtalığa, ister hap ister iğne ile tedavi yapılsın, bir sonraki ay, gelecek olan yumurta toplanamaz. Bu tedavilerin hiçbirisi yumurtalıktaki yumurtanın hepsi toplandı diye kadın menopoza girmez ya da yumurtasının bitmesine yol açmaz. Ultrason ile bakıldığında kadının yumurtalığının rezervinin ne olduğu zaten görülür. Yumurtasında kist olsa da, çikolata kisti olsa da, polikistik over olsa da ya da zayıf cevap veren düşük rezervli bir yumurtalık olsa da ultrasonda bakıldığında aşağı yukarı o kadından kaç tane yumurta alınabileceği hesaplanır. Ona göre de bir ilaç tedavisi yöntemi seçilir. Doğal yöntemde hiç iğne kullanılmaz. Ama kadının yumurtalığında ne az, ne çok; 5-6 tane yumurta çıkacaksa; onlara hap verilir. Yumurtalar biraz büyümeye başlar. Bir-iki gün de iğne ilave edilerek bütün küçük olanlar toplanır; beş-altı yumurta gelsin diye. Polikistik overde, yumurtalık yumurta doludur. Yumurta alındığında en az 30-40 tane yumurta çıkar. Onlarda da yumurtalığın durumuna göre, kadının kilosuna, yaşına göre bir doz seçilip, o dozda tedavisi yapılır.’’

Bir Embriyo Transferi ile Gelen Başarı!

Günümüzde tüp bebek tedavisinde başarıyı arttıran yöntemler nelerdir?

‘‘Tüp bebek tedavisi teknolojik olarak değişmiştir. Laboratuvarda kullanılan cihazlar, embriyoların saklandığı sıvılar gelişti. Embriyoların saklanıp, dondurma teknolojileri değişti ve kullandığımız malzemeler gelişti. İyi tüp merkezleri, iyi laboratuvarlar, iyi embriyo yaratmaktadırlar. Yumurtalar kişiye özel tedavilerle hazırlanırlarsa iyi embriyolar oluşur. Bunlar tüp bebeğin şansını arttıran gelişmelerdir. Ancak rahim çizme, rahim yuvalama, yağlı serumlar takma gibi uydurma yöntemler şansı arttırmaz. Dondurma teknolojisi bugün için en gelişmiş olan teknolojidir. Eskiden dondurulan embriyolar çözüldüğünde çok embriyo kaybı olurdu. Onun için embriyolar dörtlü paketler halinde dondurulurdu. Dört embriyodan bir-iki tanesi sağlam çıkardı. Laboratuvarda embriyolarımıza çok güvenmediğimiz için 2-4 tane bebek içeriye koyulurdu. Sonuçta da ikizler, üçüzler, dördüzler olurdu. Tüp bebek oldukları hemen anlaşılırdı. Ama şu anda tüp bebek, bir embriyo transferiyle yüzde 70’e yakın gençlerde başarı getiren bir tedavidir. Ve bugün artık ikiz gebelik olduğu zaman bu komplikasyon şeklinde algılanmaktadır. Dolayısı ile az embriyo ile hastasına güzel gebelik veren tüp bebek merkezleri ve dondurma teknolojileri de geliştiği için artık embriyoları birer birer dondurup, birer birer çözüp, transfer edebiliyoruz.’’

Tüp bebek tedavisi için Türkiye’ye gelmeyi planlayan kişiler kaç günlerini ayırmalılar?

‘‘Erkeğin sadece yumurta toplandığı gün burada olması gerekir. Çünkü bütün tedavi, kadının üzerinde döner. Kadının adetinden itibaren yumurtaların büyütülmesi 10-12 gün sürer. Laboratuvarda embriyoların muhafaza edilmesi ve embriyoların oluşması da 5 gün sürer. Transferden sonra da bir-iki gün dinlenmek isterlerse 20 günlük bir süreç tüp bebek için yeterli olur.’’