Erkek kaynaklı kısırlığın nedenlerini ve tedavisindeki gelişmeleri İstanbul Tüp Bebek ve Kadın Sağlığı Merkezi’nden Üroloji Uzmanı Op. Dr. Osman Ceylan anlattı.

Erkek Kısırlığı

“Daha önceki dönemlerde erkeğe ait kısırlık sebepleri yüzde 20 civarındaydı; ama son zamanlarda bu oran yüzde 40’lara ulaştı. Erkek üreme sağlığında problemler; hormon yetersizliği, varikosel testislerdeki toplardamarlarda genişleme, enfeksiyonlar ya da sperm kanallarında tıkanıklıklar sebebiyle oluşabiliyor. Daha önce geçirilmiş fıtık, inmemiş testis gibi cerrahi müdahaleler ya da neştere bağlı yapışıklıklar da neden olabiliyor. Bazı erkekler azo sperm; yani spermde canlı hücre bulunamaması gibi bir problem de yaşayabiliyor.”

Kabakulak Üreme Sağlığını Etkiler mi?

“Kabakulak hastalığı, ergenlikten sonra geçirilirmişse yaklaşık yüzde 40 civarında yumurtalar etkilenebilir. Bu durum orşit denilen testis iltihaplanmasına yol açabilir. Bu da yumurtanın giderek küçülmesine oradaki gen hücrelerinin ölmesine neden olabilir ve yüzde 40 kısırlık problemi ile karşı karşıya kalınabilir. Küçük yaşta geçirilen kabakulak hastalığının ise üreme sağlığına bir etkisi olmaz. Üreme sağlığını etkileyen önemli faktörlerden biri de sigaradır. Sigara, erkek organına gelen kan akımını bozar ve sertleşme problemi yaratır. Toksik metabolikler ile spermlerin hareketini ve fonksiyonunu bozar.”

Erkek Kısırlığında Genetik Faktörler

“Tüm popülasyondaki infertilitelere bakıldığında genetik faktörler de önemli bir nedendir. Bunların en çok bilineni kromozom fazlalıklarıdır. Yaklaşık 700-1000 doğumda bir görülür. 5 kardeşten birinde görülebilir; fakat diğerlerinde görülecek diye bir şey yoktur. Eğer babada Y kromozomu üzerinde problem varsa; yani delesyon denilen bölgelerde kayıplar varsa diğer kardeşlerde olma ihtimali olabilir. Yine kendi çocuğuna aktarma durumu da olabilir. Çocuğu da ileriki dönemlerde; yani üreme çağına geldiği zaman aynı sorunları yaşayabilir.”

Varikosel Nedir?

“Varikosel, erkeklerin testis torbalarında toplardamarların genişlemesi; yani varisleşmesidir. Bu hastalar genelde ağrı, erken dönemde yumurta gelişim geriliği ve çocuk sahibi olamama gibi problemler yaşarlar. Varikosel, tüm toplumda yaklaşık yüzde 13-15 arasında görülür. Her varikosel kısırlığa yol açmaz. Çok hafif varikoseller kimi zaman önemsenmez; ama “grade 2-3″denilen varikosel türünde spermde sayısı azsa, hareketlerinde ve şekillerinde problem varsa cerrahi tedavi önerilir. Yapılan testlerde sorun yoksa ve spermiyogram normalse ameliyat önerilmez.”

Varikosel Tedavisi

“Varikosel kimi zaman kişinin bebek sahibi olmasını engelleyen bir probleme haline dönüşebilir. Varikosel ameliyatı, genel anestezi altında kasıktan girilerek laporoskopik ya da robotik olarak yapılan bir cerrahidir. Mikroskop yardımıyla kasıktaki toplardamarlar tek tek ayırılır ve bağlanır. Diğer damarlara zarar verilmez ve korunur. Sperm sayısı normalse; ama hareketinde ve şeklinde problem varsa ameliyattan sonra çocuk sahibi olma şansları diğer tedavi yöntemlerine gerek kalmadan yüzde 30-40 civarında olur. Ameliyat aynı zamanda spermlerin şeklini ve hareketlerini de düzeltir. Eğer kişide çok az sayıda sperm varsa tüp bebek tedavisi de uygulanabilir.”