-Semen değerlendirmesi hastanın tedavisinde yol gösterici ve yönlendirici bir öneme sahiptir. Semen analizi testinin sonucuna göre infertil çiftin tedavisinde, IUI (Aşılama), IVF (in vitro fertilizasyon) veya ICSI (intra sitoplazmik sperm enjeksiyonu) işlemlerine karar verilir. Ayrıca gerekli olduğu durumlarda sperm dondurma, TESA/TESE (testisten sperm elde edilmesi) işlemlerine yönlendirmede ilk adım olarak kullanılır.
Sperm analizi değerlendirirken, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Laboratuar El Kitabı, sperm morfolojisi değerlendirilmesinde ise “Kruger strik kriterleri” göz önüne alınarak raporlama yapılmaktadır.
Semen analizi işlemi, tüp bebek merkezinde ejekülasyon yolu ile verilen örneğin incelenmesi esasına dayanır. Bu incelemenin yapılabilmesi için hastanın 3 – 5 günlük cinsel perhizi gerekmektedir.
Semen örneğinin verilmesi esnasında önemli etkisi olan durumlar şunlardır;
– Örnek verme esnasında kayıp olması (semen örneğini ilk kısmı yoğun sperm sayısı içermektedir.)
-Örnek verildiği dönem içerisinde yüksek ateşe sebep olabilecek hastalık geçirilmesi
-Testis, böbrek veya idrar yolları ile ilgili şikayetinin olması
-Herhangi bir operasyon geçirilmesi
-Uzun süreli kullanmak zorunda olunan ilaçlar
-Aşırı strese veya kimyasallara maruz kalınması
Semen örneği likefaksiyon süresi geçtikten sonra sırasıyla makroskobik ve mikroskobik olarak değerlendirmeye alınır. Yapılan mikroskobik incelemede sperm sayısı ve motilite (hareketlilik) açısından özel kamaralarda sayım yapılarak raporlanır.
Normal bir sperm morfolojisi, Kruger strik kriterlerine göre; düzgün kenarlı ve oval şekilli bir baş ve baş alanının %40-%70’ini kaplayan belirgin bir akrozoma sahip olmalıdır. Boyun, orta kısım ve kuyruğa ait herhangi bir defekti ve baş alanının yarısından büyük bir sitoplazmik dropleti bulunmamalıdır
Semen analizinin değerlendirilmesinde ek testlere ihtiyaç duyulabilmektedir.
-Sperm antikor düzeyinin belirlenmesi gereken durumlarda Mixed Antiglobulin (SpermMar) Testi uygulanır. Bu test ile motil spermlere bağlı antikorların (IgA, IgG) tanımı yapılmaktadır. Bu nedenle yeterli sayıda motil sperm bulunması gerekmektedir.
-Sperm vitalitesi (canlılık ) değerlendirilmesi gereken durumlarda ise Eosin-Y ve HOST testleri uygulanarak sperm canlılığı tayin edilir.Özellikle hareketli sperm oranı düşük olan vakalarda immotile(hareketsiz) spermlerin canlılıklarının tayini amacıyla uygulanır. Aynı zamanda bu testler, TESA/TESE işlemleri sonrasında testisten sperm elde edilen vakalarda sperm canlılığını teyid etmek için de uygulanır.
